De geschiedenis van de kosmologie is een geschiedenis van wijkende grenzen. Veel verder strekt het heelal zich uit in ruimte en tijd dan men zich vroeger ooit kon voorstellen. Ondertussen werd de mens zelf steeds nietiger. Wat blijft over van ons zelfbeeld in dit grenzeloze universum? Welke rol speelt de mens nog binnen een wereld die hem zo mateloos overstijgt? 

Klein zijn we, dat is duidelijk, maar toch niet zonder betekenis, al was het maar omdat in het bewustzijn van de mens het heelal tot besef van zichzelf komt. In de menselijke geest rijzen gedachten op die het heelal zonder ons nooit gekend zou hebben.

Ooit stelde de mens zich voor dat hij zich in het middelpunt van de wereld bevindt. Dat idee bleek vals. Nu plaatst hij zichzelf aan de spits van de evolutie van het leven op deze planeet. Hij neemt zijn lot in eigen handen. Hij heerst over de aarde en neemt unieke initiatieven, ten goede of ten kwade. Hij formuleert natuurwetten en ontwerpt morele wetten. Of vergissen we ons daarin?  Zeker is dat de mens voor zichzelf een raadsel blijft, mysterieuzer nog dan de sterren en sterrenstelsels in de verte.

Tijdens deze week op het Griekse eiland Lesbos verdiepen we ons in opvattingen die de mens zich vormt over zichzelf en zijn plaats en rol in de kosmos. We gaan uitgebreid in op enkele cruciale fasen in de historische ontwikkeling van het denken over mens en kosmos, zowel vanuit een wetenschappelijk als vanuit een filosofisch oogpunt. Nooit kwamen in de menselijke geest denkbeelden op van grotere waarde en waarachtigheid dan wanneer hij nadacht over de eigen betekenis binnen het geheel van alles wat bestaat.

Volgende thema’s komen aan bod:

• De verandering van het wereldbeeld bij de overgang van de antieke Griekse astronomie naar het heliocentrisch stelsel van Copernicus.
• Hoe uit de astronomie van Copernicus, Galilei en Kepler de mechanistische fysica ontstond van Newton en nadien Einstein.
• De relatie tussen de wetenschappelijke kennis en het beeld dat de mens zich vormt van zichzelf in de loop van de geschiedenis.
• De onwaarschijnlijke fysische voorwaarden waaraan het heelal voldoet om het bestaan van leven mogelijk te maken.
• De genetische verwantschap tussen de mens en de andere levensvormen op aarde met een bijzondere aandacht voor de theorieën van Darwin en Prigogine in dat verband.
• De unieke mentale en sociale eigenschappen van de menselijke soort binnen de aardse biosfeer.
• Hoe de mens binnen de filosofie van Immanuel Kant enerzijds onderworpen is aan de natuurwetten en anderzijds in staat is tot handelen uit eigen vrije wil.

Lesgever: Gerard Bodifee, doctor in de wetenschappen, auteur van talrijke werken over onderwerpen op het gebied waar wetenschap, filosofie en religie elkaar raken.